Karl Lagerfeld: Ο τελευταίος αυτοκράτορας της μόδας

Υπήρξε ταλαντούχος, πολυπράγμων και δημιουργικός. Ευφυής και εκκεντρικός. Αμφιλεγόμενος, ελιτιστής, υπέρμετρα αυστηρός στις κρίσεις του σε θέματα αισθητικής και, ενίοτε, εριστικός. Όπως και ‘χει, ο iconic σχεδιαστής Karl Lagerfeld, ο “Kaiser” της μόδας, που χτες έφυγε από τη ζωή στα 85 του χρόνια στο Παρίσι, ήταν μια προσωπικότητα άκρως ενδιαφέρουσα. (Το γεγονός, εξάλλου, ότι ήταν αδύνατον να περάσει απαρατήρητος ακόμη και από όσους δεν νοιάζονταν ιδιαίτερα για τη μόδα μιλά από μόνο του).

«Με το θάνατο του Karl Lagerfeld χάσαμε μια δημιουργική ιδιοφυία που συνέβαλε ώστε το Παρίσι να γίνει παγκοσμίως η πρωτεύουσα της μόδας και έκανε τον οίκο Fendi έναν από τους πιο καινοτόμους Ιταλικούς οίκους… Θα θυμάμαι πάντα την έντονη φαντασία του, την ικανότητά του να συλλαμβάνει τις νέες τάσεις για κάθε σαιζόν, την ανεξάντλητη ενέργειά του, την μαεστρία στα σχέδιά του, την ανεξαρτησία του που διαφύλασσε προσεκτικά, την εγκυκλοπαιδική καλλιέργεια, τη μοναδική γοητεία και ευφράδειά του…Η Μόδα και ο Πολιτισμός χάνουν μια μεγάλη έμπνευση» δήλωσε ο Bernard Arnault, Πρόεδρος και CEO του ομίλου LVMH, συμπυκνώνοντας σε αυτή του τη δήλωση με εξαιρετικό τρόπο μια χαρακτηριστική περιγραφή του εκλιπόντος.

Ο Karl Lagerfeld γεννήθηκε στο Αμβούργο στις 10 Σεπτεμβρίου του 1933 ή του 1935, ο ίδιος ουδέποτε το αποσαφήνισε διατηρώντας ένα μυστήριο -κατά την προσφιλή του συνήθεια- και γύρω από την ακριβή ημερομηνία της γέννησής του. Οι εύποροι γονείς του, φιγούρες σχεδόν μυθιστορηματικές, τον απέκτησαν σε μεγάλη -για την εποχή- ηλικία: Ο πατέρας του, Otto Lagerfeldt, αφού καταστράφηκε οικονομικά τρεις φορές, πλούτισε ιδρύοντας μια εταιρία που παρήγαγε γάλα εβαπορέ και ήταν 54 ετών όταν γεννήθηκε ο μοναχογιός του. Η μητέρα του, Elizabeth Bahlmann, μια υπέρκομψη γυναίκα που υπήρξε μουσικός αλλά και πωλήτρια εσωρούχων και είχε πάθος με την υψηλή ραπτική, ήταν γύρω στα 40. Έτσι, ο μικρός Karl μεγάλωσε σαν πρίγκιπας!

Η ημερομηνία της 13ης Δεκεμβρίου του 1949 υπήρξε καθοριστική για τη ζωή του καθώς, τότε, η μητέρα του τον πήρε μαζί της σε ένα ντεφιλέ του οίκου Dior. Μαγεμένος, ο γιος της αποφάσισε ότι αυτό ήθελε να κάνει στη ζωή του: να γίνει σχεδιαστής μόδας. Το 1952 μετακόμισε στο Παρίσι και το 1954 σε νεαρότατη ηλικία, κέρδισε το διαγωνισμό του International Wool Secretariat στην κατηγορία των παλτό, δημιουργώντας ένα υπέροχο παλτό, με χαμηλή, πλατιά λαιμόκοψη στο ύψος της κλείδας, στην κίτρινη απόχρωση του ασφόδελου. Στον ίδιο διαγωνισμό, ο 20χρονος  τότε Yves Saint Laurent, που έμελλε να είναι και ο “αιώνιος αντίπαλος” του, κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία του καλύτερου φορέματος! Ανάμεσα στους κριτές ήταν ο Hubert De Givenchy και ο Pierre Balmain που προσέλαβε τον ταλαντούχο Karl ως προσωπικό του βοηθό. Η συνέχεια είναι, λίγο πολύ γνωστή, μια ανοδική, εντυπωσιακή πορεία που συνεχίστηκε στους οίκους Jean Patou, Chloé και Fendi. Το 1983 o Karl Lagerfeld χρίστηκε καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Chanel  αναλαμβάνοντας τα ηνία του. Έφερε μια επαναστατική πνοή ανανέωσης και μια πιο σύγχρονη ματιά στον οίκο, διατηρώντας πάντα το πνεύμα του, επιλέγοντας ηγέριες όπως η Ines de la Fressange και η Vanessa Paradis και δημιουργώντας φημισμένα “φαραωνικά” ντεφιλέ- υπερπαραγωγές. Παρέμεινε -κραταιός, πολυτάλαντος, εμπνευσμένος και παραγωγικότατος- ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου μέχρι το τέλος της ζωή του!

Ο Karl Lagerfeld σίγουρα δεν υπήρξε το είδος του ανθρώπου που θα ενέπνεε μια «αγιογραφική» μετά θάνατον σκιαγράφηση ή βιογραφία. Δεν τον ενδιέφερε καν, επίσης, να διηγηθεί τ’ απομνημονεύματά του, ήταν πολύ απασχολημένος με το να τα ζει -όπως είχε δηλώσει.

Για τις ρήσεις και τους περίφημους αφορισμούς του επινοήθηκε ο ειδικός όρος “Karlisms” (πράγματι, μόνο ένας αυτοκράτορας θα το είχε επιτύχει αυτό) αλλά αξίζει να τον αποχαιρετίσουμε με χάρη: ας μην αναφερθούμε στις αμφιλεγόμενες δηλώσεις του για τους μετανάστες, το #MeToo, την Adele, την Pippa Middleton, την Πριγκίπισσα Νταϊάνα… Οφείλουμε να του αναγνωρίσουμε ότι, παρά την όποια αλαζονεία ή τις ιδιοτροπίες του, μισούσε την υποκρισία. Από το ειρωνικό, καυστικό, χιουμοριστικό πνεύμα των “τσουχτερών” δηλώσεών του άλλωστε δεν εξαιρούσε ούτε τον εαυτό του! Είναι ξακουστή η φράση του «Όταν ήμουν νέος ήθελα να γίνω γελοιογράφος (caricaturist). Τελικά έγινα εγώ ο ίδιος καρικατούρα».  Η γνωστή φιγούρα του εξάλλου έχει πια αναχθεί σε pop icon με το αυστηρά κομψό, χαρακτηριστικό look που επινόησε ο ίδιος για τον εαυτό του: Γκρίζα μαλλιά σε αλογοουρά, σκούρα γυαλιά, μαύρα ή σκουρόχρωμα κοστούμια, πουκάμισα με ψηλά κολλάρα , γάντια και δαχτυλίδια στα δάχτυλα… Δεν χαριζόταν στους άλλους αλλά ούτε και στον εαυτό του και, ων τέρας αυτοπειθαρχίας, έχασε 42 ολόκληρα κιλά γιατί θέλησε να χωρέσει στα κοστούμια του Hedi Slimane! Από την άλλη, βέβαια, έχει πει ένα από τα πιο “δημοκρατικά” και ενθαρρυντικά quotes: «Μπορείς να είσαι η πιο chic γυναίκα στον πλανήτη απλά με ένα T-shirt και ένα τζιν παντελόνι, εξαρτάται από εσένα».

Provocateur ακόμη και μετά θάνατον, έχοντας ορίσει τη λατρεμένη γάτα του ως κληρονόμο, έχει προκαλέσει έναν πραγματικό χαμό στα μέσα ενημέρωσης και δικτύωσης. Μετά το θάνατο του -επί πολλά χρόνια- συντρόφου του, Jaques De Bascher, το 1989, έμεινε πιστός στη μοναξιά του και η αγαπημένη του Choupette υπήρξε το μόνο πλάσμα με το οποίο θέλησε να μοιραστεί τον πολύ προσωπικό του χώρο. «Είναι το κέντρο του κόσμου μου. Είναι ένα είδος “Γκρέτα Γκάρμπο”. Έχει κάτι στον τρόπο που κινείται που την κάνει αξέχαστη. Εμπνέει με την κομψότητά της και με τη συμπεριφορά της» είχε πει για την πιο διάσημη -τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές-  γάτα στο κόσμο. «Κάθε απόφαση είναι μία άρνηση» ήταν εξάλλου η αγαπημένη φράση που τον καθοδηγούσε στη ζωή (απόφθεγμα του φιλοσόφου Σπινόζα, που ο πολυτάλαντος σχεδιαστής αγαπούσε πολύ να διαβάζει). Πολλοί, δεδομένης της παραπάνω απόφασής του, αναρωτιούνται αν είχε επαφή με την πραγματικότητα. Όπως ο ίδιος και πάλι είχε κάποτε δηλώσει «Είμαι πολύ προσγειωμένος στη γη, απλά όχι σ’ αυτή τη Γη». Ποιος ξέρει, αν υπάρχει ζωή μετά το θάνατο, ίσως να έχει προσγειωθεί ήδη σ’ ένα μακρινό, φωτεινό πλανήτη όπου δεν υπάρχει όχι μόνο οδύνη, λύπη και στεναγμός αλλά και η ασχήμια που τόσο απεχθανόταν…